آشنایی با ضرب المثل بوقش را زدند

ضرب المثل بوقش را زدند

پیدایش امثال و حکم به مدت ها پیش بر می گردد چنانچه از قدیم الایام جملات و ماجراهایی وجود داشتد که بخاطر یک اتفاق بازگو می شدند و ربطی به این اتفاقی که افتاده بود داشته است .ضرب المثل بوقش را زدند به دوران قدیم بازمی گردد. در آن دوران وسایل ارتباطی وجود نداشت، به همین خاطر برای اعلام اخبار به یکدیگر از بوق استفاده می کردند.در گذشته ای نه چندان دور ﺍﮔﺮ ﻣﺮﺩ ﯾﺎ ﺯﻥ ﺑﯿﻤﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺷﺐ ﺍﺯ ﺩﺍﺭ ﺩﻧﯿﺎ ﻣﯽﺭﻓﺖ ﺑﺎ ﺁﻫﻨﮓ ﻣﺨﺼﻮﺻﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻫﻨﮓ ﻋﺰﺍ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﮐﺮﺩ ﺑﻮﻕ ﻣﯽﺯﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺳﮑﻨﻪ ﺁﻥ ﺁﺑﺎﺩﯼ ﺁﮔﺎﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﺸﯿﯿﻊ ﺟﻨﺎﺯﻩ ﻣﺘﻮﻓﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪ .ﺩﯾﺮ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﯾﻦ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺍﮔﺮ ﺍﺣﯿﺎﻧﺎ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﯽﺧﺒﺮ ﺍﺯ ﺟﺮﯾﺎﻥ ﻣﺮﮒ ﺁﻥ ﺷﺨﺺ، ﺍﺯ ﺣﺎﻝ ﻭ ﺍﺣﻮﺍﻟﺶ ﻣﯽﭘﺮﺳﯿﺪﻧﺪ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺍﺯ ﺑﺎﺏ ﻃﻨﺰ ﯾﺎ ﮐﻨﺎﯾﻪ ﺟﻮﺍﺏ ﻣﯽﺩﺍﺩ ﺑﻮﻗﺶ ﺭﺍ ﺯﺩﻧﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺩﻧﯿﺎ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺭﻭﯼ ﺩﺭ ﻧﻘﺎﺏ ﺧﺎﮎ ﮐﺸﯿﺪ.

ریشه تاریخی ضرب المثل بوقش را زدند

در روایات آمده است که در زمان های خیلی دور که تجهیزات و وسایل ارتباطی وجود نداشت، از بوق برای رساندن اخبار به یکدیگر استفاده می کردند. آورده اند که ...
در قروت و اعصار گذشته که وسایل و امکانات عصر حاضر فراهم نبود بوق در غالب امور و شئون اجتماعی مورد کمال ضرورت و احتیاج بوده از آن تقریباً در همه جا استفاده می کرده اند . فی المثل وسیله ارتباطی و مراصلاتی بوده ، یعنی در شاهراههای ایران ، هر چند کیلومتر به چند کیلومتر بوق زنها و شیپورچی ها ، اخبار و اطلاعات مهم و فوری را به صورت رمز به طرف مقابل اطلاع می دادند و آن هم به دیگری می گفت تا در ظرف چند ساعت آن خبر به مقصد می رسید .در جمع آوری سپاهیان و تشویق و تحریض آنان به حمله و تعرض به کار می رفت تا خوف و هراس در قلوب آنان راه نیابد و شجاعانه بر دشمن بتازند .در جشنها و عروسیها به همراه ساز و دهل و کرنا به صدا می آمد و بر رونق و نشاط جشن می افزود .آسیابانها به وسیله بوق و آهنگ مخصوصی آمادگی آسیا را به روستائیان و کشاورزان اعلام می داشتند تا گندمهای خودشان را به سر آسیا ببرند و آرد کنند . اما از همه جالب تر این بوده است که هنگامی که شخصی از دنیا می رفت با بوق زدن به اهالی ده خبر می دادند. مثلا اگر شخصی شبانه فوت می کرد به شکل خاصی بوق می زدند و به اهالی دهکده اطلاع می دادند تا فردای آن روز به مراسم خاکسپاریش بروند.در این میان افرادی هم وجود داشتند که بعد از چند روز سراغ آن شخص را از دوستان و اقوامشان می گرفتند و در جواب به آن ها می گفتند: «بوقش را زدند.» این عبارت به این معنا است که فرد مورد نظر از دنیا رفته است.عبارت بالا به تدریج به ضرب المثل تبدیل شد و بر سر زبان ها افتاد و علاوه بر اعلام مرگ کسی، در مورد اشخاصی هم به کار می رود که در شغلی مقام و سمت خود را از دست داده اند. به این معنی که آن فرد دیگر مسئول کار نیست و اخراجش کرده اند.

مراد از عبارت بالا که غالباً از باب طنز و تعریض و کنایه گفته می شود این است که فلانی روی در نقاب کشید و از دار دنیا رفت . این عبارت رفته رفته بصورت ضرب المثل درآمد و اکنون نه تنها در مورد اموات و مردگان به کار می رود ، بلکه درباره افرادی که از مشاغل حساس برکنار شده باشند نیز ، مورد استشهاد و تمثیل قرار می گیرد . فی المثل می گویند فلانی بوقش را زدند یعنی دیگر کاره ای نیست و از گردونه خارج شده است .