سلامت
عجیب ترین مواد رادیواکتیوی که هر روز با آن‌ها سر و کار داریم
در این مطلب به عجیب ترین مواد رادیواکتیوی که هر روز با آن‌ها سر و کار داریم می‌پردازیم. مواردی که بی‌تردید موجب شگفتی شما می‌شوند.
نظر این روزها دنیا به سمت هرج و مرجی بی‌مثال پیش می‌رود و بلایای طبیعی پرشمار، بیماری‌های همه‌گیر و تهدید جنگ‌های ویرانگری که همواره وجود دارد، بشریت را در مرز موقعیتی خطرناک قرار داده است. پس چه اتفاقی برای روزهای خوب گذشته افتاد که در آن‌ها تنها نگرانی بشر مواردی مانند جنایات خیابانی و تشعشعات بود؟ خب باید گفت در مورد دومی جای نگرانی نیست چرا که وقت آن است که شما را با فهرستی از عجیب ترین مواد رادیواکتیوی که به طور روزمره با آن‌ها سروکار دارید و احتمالا هرگز نمی‌دانستید شما را در معرض تشعشع قرار می‌دهند آشنا کنیم.
رادیواکتیوی‌ترین مواد در زندگی روزمره
الزاما نباید در منطقه چرنوبیل یا یک نیروگاه هسته‌ای قرار بگیرید تا آلوده به تشعشعات رادیواکتیو شوید چراکه این امر می‌تواند به سادگی و در اثر برخی مواد و خوراکی‌هایی که به طور روزمره با آن‌ها سروکار دارید هم رخ بدهد. اما عجیب ترین مواد رادیواکتیوی که احتمالا در زندگی همه ما ردی از آن‌ها وجود دارد کدامند؟
آجیل برزیلی
آجیل برزیلی شاید هیچگاه برای افراد به اندازه بادام یا گردوی پکان (گردوی آمریکایی) محبوب نباشد اما حاوی برخی از مواد مغذی ضروری است که می‌تواند به تعادل قند خون برای بیماران دیابتی کمک کند. گرچه این ویژگی مثبتی است اما جنبه منفی ماجرا مربوط به خوردن بیش از اندازه آن است که با توجه به این واقعیت که آجیل سرشار از رادیوم است، احتمالا شما را در معرض میزان بالایی از تشعشعات قرار می‌دهد.
به طور متوسط آجیل برزیلی چیزی حدود ۱۰۰۰ برابر بیشتر از هر خوراکی دیگری رادیواکتیوی است که به نظر وحشتناک می‌رسد اما خیلی مهم نیست چراکه مصرف چیزی در حد یک مشت از آن به طور روزانه اساسا خطری به همراه ندارد اما باید مصرف آن را در حد منطقی نگه دارید چراکه چیزی حدود ۵۰ عدد آن در روز می‌تواند سمی باشد.
درختانی که آجیل برزیلی روی آن‌ها رشد می‌کند دارای شبکه گسترده‌ای از ریشه‌های عظیم هستند که در اعماق زمین پخش می‌شوند و می‌توانند مقادیر زیادی رادیوم طبیعی را جذب کنند. البته آجیل‌ها از کم‌خطرترین بخش‌های درخت هستند و برگه‌ها و پوسته درخت دارای غلظت بیشتری از مواد رادیواکتیوی است که بهتر است زیاد به آن‌ها نزدیک نشوید!
شمع
شمع چیزی است که بسیاری از ما به آن اهمیتی
نمی‌دهیم مگر زمانی که مکانیک به ما بگوید که باید از شمع جدیدی استفاده کنیم و سپس با قیمتی کمتر از ۲۰ دلار و در عرض چند دقیقه، کار نصب شمع جدید نهایی می‌شود. اما باید بدانید همین قطعات به ظاهر بی‌اهمیت که هیچگاه در ذهن ما نمی‌مانند زمانی خود در شمار عجیب ترین مواد رادیواکتیوی بودند.
در زمانی نه چندان دور، شرکت Firestone شمع‌ها را با الکترودهای پولونیوم می‌ساخت و اگر بپرسید که آیا پولونیوم خطرناک است باید گفت که بنابر شواهد علمی 250 میلیارد بار سمی‌تر از هیدروژن سیانید است.
البته نکته مهم اینکه پولونیوم ۲۱۰ که در ساخت این شمع‌ها به کار می‌رفت طول عمری حدود ۱۳۸ روز دارد و در نتیجه امروزه همه آن‌ها بی‌اثر هستند اما باید امیدوار باشیم که افرادی که در کارخانه شمع‌ها را ساخته‌اند تجهیزات محافظتی مخصوصی داشته باشند.
مرغ دریایی
در سواحل کامبریا در انگلستان، سایت هسته‌ای سلافیلد با تاسیسات گسترده‌ای واقع شده که در دهه ۱۹۵۰ میلادی بستر وقوع یک فاجعه بسیار بد بود و سبب شد این تاسیسات به مرور از کار افتاده؛ منطقه اطراف آن به عنوان یکی از آلوده‌ترین مکان‌ها در سراسر اروپا شناخته شود.
بعدها تصاویری مربوط به سال ۲۰۱۴ نشان داد که هنوز مرغ‌های دریایی در استخرهای رادیواکتیوی محل شناور هستند و به دنبال این ماجرا در اواخر سال ۲۰۱۸ گزارش‌هایی مبنی بر تلاش برای کنترل آسیب رادیولوژیکی تشعشعات که منابع غذایی را تحت‌الشعاع قرار داده بودند منتشر شد که به طور خاص بر تلاش برای کنترل مرغ‌های دریایی در این منطقه و حذف آن‌ها با نابود کردن تخم‌ها اشاره داشت.
اگر نیاز به دریافت پتاسیم بیشتری داشته باشید باید یک موز بخورید و گرچه یک سیب‌زمینی پتاسیم بیشتری دارد اما اهمیتی ندارد چراکه این پتاسیم خاص موز است که به آن خصلت رادیواکتیوی بخشیده تا یکی از عجیب ترین مواد رادیواکتیوی باشد که با آن سروکار داریم.
پتاسیم ۴۰ دقیقا همان ترکیبی است که عامل تشعشع رادیواکتیوی موز است، ایزوتوپ طبیعی پتاسیم که با هر بخشی از موز که می‌خورید مقادیری تشعشعات را به شما منتقل می‌کند. البته مقادیر در این تعریف بسیار مهم است چراکه به هیچ وجه آنقدرها خطرناک نیست و برای اینکه خطر آن در حد اشعه ایکس باشد شما باید ۱۰۰۰ موز بخورید.
از آنجایی که پتاسیم چیزی است که بدن برای کارکرد درست به آن نیاز دارد، میزان آن به طور طبیعی در بدن تنظیم می‌شود و جز در صورت بیماری شما نیاز به مقادیر بیشتر آن ندارید، در نتیجه تاثیر منفی رادیواکتیوی آن نمی‌تواند به سادگی در بدن شما ایجاد شود.
در جنوب شرقی برزیل در اسپریتو سانتو، سواحل بدنام گواراپاری قرار گرفته که پزشکان سال‌ها از فواید درمانی شن‌های مرموز آن می‌گفتند. شن‌ها در واقع به ماده معدنی خاصی به نام مونازیت آغشته بودند و مونازیت هم با توریم رادیواکتیو اشباع شده بود.
در دهه ۱۹۷۰ مردم هنوز باور عمیقی به گفته‌های پزشکانی داشتند که می‌گفتند شن‌های رادیواکتیوی ساحل گواراپاری می‌تواند ورم مفاصل را درمان کند و در نتیجه گردشگران به سواحلی که تقریبا به اندازه اشعه ایکس تاثیر رادیواکتیوی داشتند هجوم می‌بردند. با وجود اینکه همچنان فعالان صنعت گردشگری ایده چنین درمانی را تبلیغ می‌کنند، بهتر است هیچ گردشگری به خاطر وجود چنین اشعه گامای قدرتمندی، برای مدت طولانی در ساحل نماند.
خمیر دندان دوراماد
پزشکی رابطه طولانی و ناراحت‌کننده‌ای با رادیواکتیو دارد و در نتیجه این ارتباط برای زمانی طولانی مردم تصور می‌کردند که هرچه تشعشعات بیشتری به بدنشان وارد شود بهتر است و به همان ترتیبی که تنتور و تونیک‌های رادیواکتیوی وجود داشت، خمیر دندان‌های رادیواکتیوی هم وجود داشتند.
خمیر دندان دوراماد آلمانی با توریم غنی شده بود و نکته جالب اینکه در برچسب مشخصات این محصول ذکر شده که رادیواکتیو به افزایش مقاومت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند. توریم استفاده شده برای این خمیر دندان از مونازیت استخراج می‌شد که همان ماده‌ای است که در بخش قبل گفتیم در ساحل گواراپای به مقادیر فراوان وجود داشته است.
البته سطح تشعشع در خمیر دندان دوراماد اساسا پایین بود و بعید به نظر می‌رسد که کسانی که از آن استفاده کرده‌اند عوارض شدیدی را تجربه کرده باشند اما اگر احیانا با چنین خمیر دندانی مواجه شدید بهتر است از آن استفاده نکنید.
گراز وحشی
در ایالات متحده آمریکا هر ساله گرازهای وحشی چیزی حدود ۱.۵ میلیارد دلار خسارت وارد می‌کنند و گرچه این رقمی وحشتناک به نظر می‌رسد اما خسارتی با این ابعاد به مراتب بهتر از گراز وحشی است که مردم در برخی مناطق آسیا و اروپا باید با آن دست و پنجه نرم کنند و گرچه آسیب ۱.۵ میلیارد دلاری به اندازه کافی بد است اما حداقل آن گرازها آلوده به رادیواکتیو نیستند.
در سراسر جمهوری چک گزارهای وحشی یکی از مهمترین و محبوب‌ترین منابع گوشت مصرفی مردم هستند اما گرازها در این منطقه به خاطر تبعات ناشی از فاجعه چرنوبیل، تشعشعات زیادی جذب کرده‌اند. زمانی که راکتور چرنوبیل ذوب شد مقادیر زیادی سزیوم ۱۳۷ از آن در جو منتشر شد که در نهایت در کوه‌های سوماوا و در خاک‌های اطراف آن فرود آمد و نهایتا توسط ترافل‌ها در مقادیر قابل توجهی جذب شد. ترافل‌ها خوراک اصلی گرازها هستند و طبیعتا مصرف آن‌ها توسط گرازها سبب می‌شود تا آن‌ها نیز آلوده به رادیواکتیو شوند.
در شرایطی مشابه در ژاپن و بعد از فاجعه نابودی نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما که منجر به ترک منطقه توسط مردم شد؛ گرازهای زیادی به منطقه آلوده مهاجرت کرده و شروع به جفت شدن و تولید مثل با خوک‌های خانگی فراری کردند. این امر نهایتا منجر به زاد و ولد جمعیت زیادی از خوک‌ها و گرازهای آلوده به رادیواکتیو شد که منطقه را اشغال کرده و مانعی اساسی در راه بازگشت مردم به منطقه هستند.
گرچه در ژاپن هم دقیقا مانند اروپا گوشت گراز یک غذای لذیذ است، اما خوردن آن به نظر به مراتب خطرناک‌تر است چراکه در مواردی سطح سزیم ۱۳۷ حتی تا ۳۰۰ برابر بیش از حد مجاز استانداردهای ایمنی ثبت شده است
آیا تا به حال نام برند Fiestaware به گوشتان خورده است؟ این یک برند تولید ظروف غذاخوری سرامیکی و لعابدار است که قدمت آن به دهه 1930 میلادی باز می‌گردد و حتی امروزه هم به عنوان محبوب‌ترین برند چینی که در آمریکا تولید می‌شود، محصولاتی را به بازار عرضه می‌کند.
در دهه 1930 در ترکیب رنگی محصولات Fiestaware موادی وجود داشت که بخشی از فرایند لعاب محسوب می‌شد و محبوب‌ترین ترکیب رنگی که گرانترین هم به شمار می‌رفت، رنگ قرمز محصولات Fiestaware بود. مشکل اصلی اما آنجا بود که برای رسیدن به رنگ قرمز، اکسید اورانیوم به مخلوط لعاب اضافه می‌شد و این منجر به تولید ظروف غذاخوردی رادیواکتیوی شد که در نوع خود از عجیب ترین مواد رادیواکتیوی دنیا محسوب می‌شدند!
مانند دیگر مواد رادیواکتیوی در آن زمان خطر شدید و فوری وجود نداشت چراکه سطوح پایینی از تشعشعات ساطع می‌شد اما همواره این نگرانی وجود داشت که با استفاده مکرر از ظروف و یا وقوع خراش‌های احتمالی روی آن‌ها ممکن است مواد سمی و ترکیبات رادیواکتیوی از لعاب خارج شده و بلعیده شوند. طبیعتا بلعیدن اورانیوم بسیار خطرناک‌تر از نگه‌داشتن آن است!
در نهایت البته شرکت استفاده از لعاب آلوده به رادیواکتیو را متوقف کرد و آن را با چیزی مطمئن‌تر جایگزین کرد اما این مربوط به زمانی بود که تعداد قابل توجهی از محصولات آلوده به فروش رفته بود!
ساختمان کنگره ایالات متحده
تقریبا همه چیز در دنیا تا حدی رادیواکتیوی است و در طول این فهرست مشخص شد که برخی از عجیب ترین مواد رادیواکتیوی حتی ارزش نگرانی ندارند چراکه هر کسی همچنان می‌تواند از موز یا آجیل به اندازه کافی لذت ببرد. اما برخی موارد به طرز عجیبی آلوده به رادیواکتیو هستند یا حداقل باید گفت رادیواکتیوی‌تر از چیزی هستند که ما انتظار داریم.
ساختمان کنگره ایالات متحده آمریکا یکی از همین موارد است که به مراتب رادیواکتیوی‌تر از چیزی است که باید باشد چراکه از نوعی گرانیت ساخته شده که حاوی مقادیر زیادی اورانیوم است و سطح تشعشعات آن تقریبا 65 برابر بیشتر از استانداردهای تعیین شده توسط سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA) است. به بیان دقیق‌تر افراد در داخل ساختمان کنگره آمریکا در معرض تشعشعاتی 550 برابر قوی‌تر از سطح تشعشع در یک نیروگاه هسته‌ای قرار دارند!
